Gothic Nedir?

[qothica]

Kelimenin etimolojik olarak Miladdan sonra 5. yüzyil civarlarinda
Iskandinavya dolaylarindan çikip gelen ve Roma imparatorlugu'na bir
süre kök söktüren (ve böylece kendi sonlarini da hazirlayan) Germenik
irk Goth'lardan geldigi asikardir, fakat bu kelime sonralari farkli
anlamlar da kazanmistir. Ingiliz medeniyeti politik anlamda rakipleri
olan Fransa ve Ispanya'ya olan köksel ve ruhsal üstünlügünü kanitlamak
için "gothic"i kendine sifat bile yapmistir. (Tabi Ingiliz irkinin
atalari kahraman jutelar ya da gete'lerden de ilham alinmis olabilir
burda) ama yine de gotik kelimesi tarihte uzun bir süre "barbar",
"yaban", "sivilize olamamis" anlamlarinda olumsuz bir sifat olarak
kullanilmistir. Ilkel ve dar kafali insanlarla/ülkelerle
özdeslestirilmistir. Özellikle sonralari 18. yüzyilda rasyonalizm ve
sanayilesmeyle beraber gotik artik olumsuzdan da çikip küçük düsürücü
bir sifat olarak kullanilmistir. o dönemde kendilerini medeniyetin
doruklarinda, "biz olduk artik" havalarinda gören avrupa toplumlari,
kendilerini fazla kaptirdiklari bu mantik ve bilim gerçekleriyle gotik
edebiyati (ya da daha genel anlamiyla "romans"lari) yerin yedi kat
dibine gömmüstür. Okumanin bir insan ihtiyacindan ziyade toplumsal
siniflara göre yazildigi çizildigi bu dönemde burjuvazi, tipki kendi
akillarinin erdigi tek sey gibi "yararcilik" kokan romanlara yönelmis,
romanlar neredeyse "standart edebi eser"ler konumuna gelmistir. (Hatta
ilk dönem romanlarinda protagonist bir hana girerken yazar "su han
bilmemne sehrinin bilmem ne sokaginda, konaklamak için ideal gidin
görün." gibisinden direk okuyucunun gerçek hayatinda isine yarayacak
notlar yazarmis.) Ama bu asiri gerçekçilik ve "ne görüyorsam o
var"cilik bir süre sonra insanoglunu tatmin edemeyecek düzeye
gelmistir. Çünkü insanlar maneviyatlarini, hayalgüçlerini ve
yaraticiliklarini daha fazla aç birakamamistir. (Bir nevi
sentimentalizm ya da agnostizme yönelme istegi) edebiyat ve genel
olarak sanat kendini bu açmazdan kurtaracak yollar ararken romantizm
gümbür gümbür gelmistir. Endüstriyel sehir hayatinin, bununla beraber
dogan toplumsal sinif ayriliklarinin ve haddinden fazla yararciligin
insan ruhunu bozduguna, toplumlari giderek çürüttügüne inanan bu edebi
akim giderek yayilmis, çogunlugun genel tavri haline gelmistir.
Hayalgücü ve duygularin tekrar yüksege çikmaya baslamasiyla gotik
edebiyat da uyarilip yattigi mezardan çikmistir nihayet. En fazla
Amerika olmak üzere Avrupa'da bu yazina gereken önem verilmeye
baslanmistir artik. Bu periyoddan Viktorya dönemine kadar özellikle
Ingiltere'de çok güzel tadindan yenmez eserler çikmistir. Sonralari
yine ait oldugu gölgeye çekilecekken yirminci yüzyilda yeni bir ivme
kazanmistir gotik. Çernobiller, kirlilik problemleri, dünya savaslari
derken tüm dünya toplumlarinin kapildigi karamsarlik havasindan
kaynaklaniyor olsa gerektir bu. Çünkü gotik bu yasami sorguladigi gibi
ölümü ve diger dünyalari da merak eder. Meraktan da öte bundan haz
duyar. Insanin görünen kismindan ziyade sinik ve kaotik yüzlerini
irdeler. Bu yüzden yirminci yüzyilda karamsarligin ve içselligin
sembolu haline gelmistir gotik. Sadece edebiyatla kalmamis, sinemaya
(malum, tonlarca gotik film), müzige (gotik rock, gotik metal,
endüstriyel gotik vesaire) ve modaya da (tas gibi gotik hatunlar,
kendilerini crow sanan satanist zibidiler) siçramistir. Günümüzde
"Gotik nedir?" sorusuna insanlarin önce bir afallamasi, "nasil
anlatsam?" demesi de bu yüzden zaten.

Got Sanati ya da Barbar
Sanati olarak da anlami vardir. Italyanlar Roma Imparatorlugu döneminde
dünyanin bir numarali gücüyken, Alman kabileleri got ve vandallarin
topraklarini isgali nedeniyle büyük bir öfke duymaktaydilar. Bu yüzden
aydinlanma devri yani Rönesans ile yikilis dönemi arasindaki döneme,
buna sebep olanlarin isimlerini, got ve vandallari koydular. Got
Sanatinin disinda, güzel seylerin yikilip yakilmasina da vandallik
demislerdir.


Gothic mimari 12-16. yüzyillar arasinda avrupada
kullanilan, sivri kemerler, kaburgali kubbeler ve ayrintili süslemeleri
ile hemen taninan mimaki akima ve bu tarz mimariye benzeyen diger
mimari akimlara verilen isimdir. Gotik edebiyat özellikle 18. yy
sonunda popüler olan, karanlik, grotesk ve dogaüstü olaylari isleyen
edebi türe zaman zaman verilen isimdir. En belli basli örnekler için
(bkz: frankenstein) (bkz: dracula) (bkz: dr jeykll mr hyde)

Gotik
müzik heavy metal ve punk arasinda bir tarzdir: "Gotik muzik heavy
metal olmakla beraber punk ile iliskisi oldukça zayiftir. Daha çok orta
çag ve barok döneme ait klasik müzigin heavy metal'le iç içe geçtigi
estetik yönden kuvvetli bir tarza sahip olup bu yönden punkin tam tersi
bir durus sergiler."


Gotik moda ise genelde her nedense
özellikle teenage kizlarin, özellikle de The Crow filmlerinden sonra
daha da benimsedigi bir moda. tercihen deri, siyah giysiler giyilir ve
ceset gibi, vampir gibi bembeyaz makyaj yapilir, saçlar uzun, çesitli
renklerde, tirnaklar da bir o kadar uzun ve renk renktir. Kollarda
boyunda bos yer kalmayana kadar takilar istenirse takilabilir,
vaciptir. Her gothic genç kizin gönlünde pumpkin king jack gibi bir
sevgili sahibi olma hayalleri vardir. Gothic komünity üyelerinin milli
bayrami helloween, milli içecekleri red wine, baskentleri gotham
city'dir.


"Gotik italyanlarin rönesansda kuzey ortaçag sanatini
tanimlamak için kullandiklari kelimedir. Bu, onlar için barbarlik
anlamina gelen bir kelimeydi. Gotige korkunç, satafatli ve grotesk
gözüyle bakilirdi. Aslinda bir çok durumda öyleydir, ancak bazilarina
göre hayatin kendisinin korkunç, satafatli ve groteks oldugu bir
dünyada o mükemmeldir. Dualizm ön plandadir, her seyin iki yüzü oldugu
insanlar beden ve ruh, iyi ve seytan olduklari, tozdan yaratildiklari
halde cenneti isteyebildikleri savunulur. Esas olarak onca yil boyunca
çok sayida insanin üstünde çalismasi ve farkli fikirlerin kaynasmasi
sonucu ortaya çikan korkunç görünümlü ve satafatli mimari akimin
hayranlikla karsilanip yasam tarzi olarak belirlenmesidir. Çok fazla
fikirin kaynasmasiyla olusan bir tarzi insanlar sadece pesinden gitmek
için standartlara sokmustur; gotik siyahdir (kötülük ve çirkinligin
temsilcisi seytani olan), gotik kandir (siyah üstüne kirmizi yazili web
siteleri, siyah deri giysili kirmizi saçli kirmizi rujlu genç kizlar),
gotik satafattir (bos yer birakmayan takilar) demislerdir.